Çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için erken yaşlardan itibaren onları yaş gruplarına ve ilgi alanlarına uygun kitaplarla tanıştırmak çok önemli. Hangi kitabın hangi yaş grubuna hitap ettiğine dair genel bir sınıflandırma yapılsa da kriterler çocuktan çocuğa değişebilir. Bu sebeple ebeveynin kitabı önce kendisinin okuyup, çocuğun gelişimine paralel kitaplar seçmesi yerinde olacaktır. Listeye geçmeden önce belirtmek istediğim bir konu da, ne okuduğunuzdan çok kitabı nasıl aktardığınızdır. Karakterlerin seslerini çıkararak, aralarda duraksayarak, soru sorarak çocuğunuzun ilgisini kitapta tutabilirsiniz. Sizler için son zamanlarda okuyup not aldığım, çeşitli konularda ve farklı yayınevlerinden on kitaplık bir liste hazırladım.
1-Tavşan Maydanoz’un Kitapları Anlatan Kitabı
Frances Watts’ın yazdığı, David Legge’nin resimlerini çizdiği kitap Binbir Çiçek Yayınevi’ne ait. Tavşan Maydanoz bir kitabın yazarının, çizerinin, yayınevinin ne anlama geldiğinden başlayarak, kitaplarla ilgili tüm temel unsurları çocuklara eğlenceli bir şekilde anlatıyor. İnteraktif bir kitap olduğu için çocuğun odaklanması ve eğlenmesi açısından önemli bir başlangıç olduğunu düşünüyorum. 3 yaş ve üzeri diyebiliriz.
2- Beklemek
Kevin Henkes’in yazıp resimlediği bu kitap Martı Çocuk Yayınevine ait. İçerisinde bolca illüstrasyon ve az yazı barındırdığı için çocukların sıkılmadan dinleyebileceğini düşünüyorum. Pencere kenarında kendileriyle oynanmasını bekleyen oyuncakların zaman içerisinde çeşitli hava durumlarına şahitlik etmeleri ve bu sırada hayal kurmaları konu edinilmiş. İki ödüle sahip olan kitabın oldukça başarılı çizimleri çocukların dikkatini çekecektir. Yazısı az olduğu için çocuğunuzla resimler üzerinden sohbet etme imkanınız da artacaktır. 3 yaş ve üzeri.
3-Üç Kedi Bir Dilek
Sara Şahinkanat’ın yazdığı, resimleriyle Ayşe İnan’ın hayat verdiği bu dostluk öyküsü Yapı Kredi Yayınları’na ait. İsimleri Piti, Pati ve Pus olan üç arkadaştan en bilmiş olanı Pus’un gökyüzünde yıldız kayarken dilek tutan kişinin dileğinin kabul olacağını söylemesiyle başlıyor hikaye. Bu kitap için iç ısıtan bir hikaye diyemeyeceğim, zira iç eriten daha yerinde bir tabir olur. Müthiş çizimlerin de hakkını teslim etmek gerekir. 3 yaş ve üzeri tüm miniklerin tekrar tekrar okumanızı isteyeceği kitaplardan olacağını düşünüyorum.
4- Farklı Ama Aynı
Çocuk edebiyatı denilince aklıma ilk gelen isim Feridun Oral’dır. Göreceğiniz tablo gibi resimler de kendisine ait. Bir akşam hayvanlarını otlatan çoban, keçilerinden birinin yavruladığını ve oğlağın doğuştan engelli olduğunu görür. Sürüdeki diğer hayvanlar koşup otlarken yavrunun kalkıp yürüyememesine üzülen çoban, keçinin ön ayakları yerine işlev gören bir alet yapar. Hayattaki engeller ne olursa olsun; paylaşıldığında aşılamayacak hiçbir engel olmadığının mesajını taşır kitap özetle. Oğlak büyür; kırlarda koşup zıplayan, kendisinden farklı ama aynı iki yavrusu olur. Üzerine konuşulacak çok şey olan; çocuklar için 4 yaş ve üzeri, yetişkinler için ise yaş aralığı sınırlaması olmayan bir kitap.
5- Bu Kış Kimse Üşümeyecek
Yine Yapı Kredi Yayınları’na ait, Feridun Oral’ın yazıp resimlediği bir kitaptan söz edeceğim. Soğuk bir kış günü ormanda yakacak çalı çırpı toplamaya çıkan fare, bulduğu bütün yakacağı üst üste koyar ve ortaya taşıması mümkün olmayan bir yığın çıkar. Yardıma çağırdığı tavşanın da gücü yetmeyince, ormandaki diğer hayvanlardan yardım istemeye karar verirler. Paylaşmanın ve dostluğun anlatıldığı bu kitap soğuk kış akşamlarında, ballı sütle nefis gidecek sıcacık bir eser. Yine 4 yaş ve üzeri.
6- Sarılalım mı?
Sarılalım mı? Simona Ciraolo’nun yazıp resimlediği, Taze Kitap Yayıncılığın kitaplarından biri. Çok köklü, ciddi, samimiyetten hoşlanmayan bir ailede doğan kaktüs Ponçik, kimsenin ona sarılmamasından çok şikayetçi. Ailesine sarılamadığı için sarılacak birilerini arıyor ama kimin yanına gitse istemeden de olsa zarar veriyor. En sonunda yalnız yaşamaya karar verdiğinde kendisi gibi yalnız biriyle tanışıyor. Her birimizin en çok da çocukların sarılmaya, sevilmeye ve anlaşılmaya ihtiyacı vardır. Kitap üzerinden bunları konuşabileceğiniz bol bol kucaklaşacağınız bir hikaye. 4 yaş ve üzeri.
7- Önce Hayal
Redhouse Kidz yayınevinden çıkan bu kitabın yazarı Judith Malika Liberman ve çizeri Zeynep Öztalay. Yedi göbek terzi olan ailenin son üyesi Jozef, dedesinin eski sandığından çıkan artık kumaşlarla herkesin hayran kaldığı bir palto yapar. Palto eskir ceket olur, ceket eskir yelek olur, yelek eskir kravata dönüşür, kravat eskiyince düğme olur ve sonunda düğmeler birer birer düşerek kaybolur. Ama bu yıllar içerisinde Jozef hep hayal kurar. Devamlı değiştirmenin, dönüştürmenin bir yolunu bulur. Jozef’in hikayesi ailesinde yıllar boyu anlatılır ve bize kadar ulaşır. Aynı zamanda şarkılı bir kitap olduğu için kitabın arkasındaki karekodu okutarak yazarın sesinden masalı ve şarkıyı dinleyebilirsiniz. Bonus: Kitabın sonunda hikayeyi daha anlamlı kılacak bir ileri dönüşüm projesi var. Hayal kurmaktan vazgeçmeyen her yetişkin, 4 yaş ve üzeri çocuklar için.
8- Bir Fikirle Ne Yaparsın?
En etkilendiğim çocuk kitaplarından biri olabilir. Kobi Yamada yazmış ve resimleri Mae Besom çizmiş. Kitabımız Nar Çocuk Yayınevi’ne ait. Çocukların genellikle önemsiz görülen fikirleriyle neler yapabileceği, onların anlayabileceği ve daha önemlisi onları anladığını belli eden bir dille yazılmış. Peşinizi bırakmayan her fikir dünyayı değiştirmenizi sağlayabilir. Ben bu hikayeyi aldım kalbime koydum, umarım siz ve çocuklarınız için de aynı öneme sahip olur. 5 yaş ve üzeri.
9- Pışpış Meraklıbakış
Sadece ismiyle bile çocukların ilgisini çekebilen Pışpış Meraklıbakış, Tuğba Coşkuner’in yazdığı, resimlerini Nur Dombaycı’nın çizdiği Cezve Çocuk Yayınevine ait kitaplardan. Aklında uçuşan yüzlerce soruya ateşböceği ismini veren küçük kızın hisleri, ailesinin fazla sorulardan bunalıp onu bir süreliğine duygusal anlamda yalnız bırakması ve bunun üzerine küçük kızın, aklındaki sorulardan kurtulmak için çözüm yolları araması konu edilmiş. Hiçbir çocuğun başının üzerinde dolanan ateşböceklerinin kaybolmasını istemeyiz ama bazen bunu hatırlamaya ihtiyaç duyabiliyoruz. Size yardımcı olacak, çocuğunuza rengarenk çizimleri ve eğlenceli anlatımıyla kendini sevdirecek olan bu kitap 5 yaş ve üzeri olarak değerlendirilebilir.
10- Puhu Kuşu Kasabası
Yazarımız yine Tuğba Coşkuner bu kez rengarenk ve uzun uzun incelenecek çizimlerde Gülşah Alçın Özek’i görüyoruz, Cezve Çocuk Yayınevi’ne ait bir kitap. Puhu Kuşu Kasabası’nın öfkeli ve huysuz belediye başkanı kendi sakalları ve bıyıkları olmadığı için kasabadaki tüm erkeklere en kısa sürede sakallarını ve bıyıklarını kesmelerini, aksi halde kasabadan gitmelerini bildiren bir posta yollar. Oyuncak tamircisi Hayat Dede, doğup büyüdüğü kasabasından, torunu Vera’dan, bal renkli tilkisinden ayrılmak istemez ama sırf birisi ona sakallarını kes dedi diye kimseye zararı olmayan sakallarını kesmeye de niyeti yoktur. Toplumsal dayatmalara, anlamsız yaptırımlara önce çocukların itiraz ettiği, sonra tüm kasabanın onlara katıldığı incelikle çalışılmış bir eser okuyacaksınız. Tuğba Coşkuner yazdığı kitaplarda tüm duyulara hitap eder. Kaplumbağa kurabiyelerin ve kış çaylarının kokusunu duyacak, bahçedeki limon ve portakal ağacını görmüş gibi gözünüzde canlandırabileceksiniz. 5 yaş üzeri ve yetişen herkese.
Naçizane önerim çocuklara kitap okurken öğretme kaygısı gütmemenizdir. Önemli olan eğlenmesi, sevmesi ve bir sonraki akşam kitabını okumadan uyumak istememesidir. Okuduklarınızın içinden neleri çekip aldığını ve davranışlarına nasıl yansıdığını gördüğünüz her seferinde hayrete düşeceksiniz. Başka bir çocuk kitap listesinde görüşmek üzere kitapla ve sevgiyle kalın.
- Baba Oğul ve Kutsal Roman: Katmanlar Arası Yolculuk - 11 Haziran 2023
- 23 Nisan Çocuk Bayramı Çocuklara Kitap Önerileri - 23 Nisan 2023
- Murat Ercan ile Söyleşi - 1 Nisan 2023