Netflix’te birbirine benzer birçok dizi mantar gibi üremeye başladı. Vakit geçirmelik, niteliksiz, uzun sezonlu diziler çoğalmaya başladıkça insanın dizilerden kaçıp belgesellere sığınası geliyor. Ne yazık ki belgeseller hâlâ hak ettiği kıymeti görebilmiş değil, çoğunlukla da yabana atılıyor. Netflix birçok ufuk açıcı, öğretici belgeseli kendi bünyesinde barındırıyor. Bilgi dağarcığınızı iki katına çıkaracak, bakış açınızı zenginleştirecek birbirinden ilginç on belgesel listesi hazırladım sizlere. Keyifli seyirler dilerim.
1) The Beginning Of Life (Yaşamın Başlangıcı)
Altı bölümden oluşan 2016 yılı yapımı The Beginning Of Life 0-3 yaş aralığındaki çocukların gelişim ve öğrenme süreçlerini inceler. Farklı coğrafyalardan katılan uzmanlar her bölüm boyunca kendi bilgi ve deneyimlerini aktarır. Bebeklerin anne karnından itibaren öğrenme sürecine dahil olduğunu vurgulayan belgesel; sonrasında bebeğin çevre ile etkileşimine, ebeveyn olmanın zorlu ve keyifli yanlarına, çocuğun benlik gelişimi ve kişilik oluşumuna değinir. Brezilyalı yönetmen Estela Renner ebeveynlerin yaşamlarından gerçek kesitler sunarak belgesele ayrı bir sürükleyicilik katar. Bebekler üzerinde küçük deneylerin de olması oldukça dikkat çekicidir. Çocuk gelişimi, pedagoji, gelişim psikolojisi alanına ilgisi olanları cezbedecek dopdolu içeriklere sahip bu belgeseli kaçırmayın.
2) Genius Of The Modern World (Modern Dünyanın Dâhisi)
İngiliz tarihçisi Bettany Hughes; Karl Marx, Friedrich Nietzsche ve Sigmund Freud’un doğdukları yerleri ziyaret ederek, üç dâhinin eserleri ve yaşamlarıyla ilgili bilinmeyenleri gün yüzüne çıkarır. Üç düşünürün de ustalık eserlerinin şekillenmesine aracı olan birçok faktör vardır. Hegel’in diyalektik düşüncesinden ilham alan Marx diyalektik materyalizm öğretisini ortaya çıkarır. Papaz babasını çok küçük yaşta kaybeden Nietzsche din ile ilgili aykırı fikirlerinin başlangıcını oluşturur. Hitler’in Freud’un yazdığı kitapları yakması üzerine Freud Viyana’yı terk etmek zorunda kalır, kardeşleri ise toplama kampında vefat eder. Sancılı geçen karanlık süreçler çoğu zaman yaratıcılığın gelişmesine ve yeni eserlerin filizlenmesine vesile olur. Hughes’un eşsiz sunumu ve entelektüel donanımı belgeselin harikulade olmasını sağlar.
3) We Are Women (Boyun Eğmeyenler)
Feminizm temalı bu belgeselin odak noktasını “hikâyeleri kişisel ama zaferleri evrensel” beş kadın oluşturur. Belgeselde yaşadıkları tüm olumsuzluklara rağmen kendi bağımsızlıkları için mücadele eden kadınların ilham verici öyküleri anlatılır. Afrika, Latin Amerika, Güneydoğu Asya gibi bazı ülkelerde küçük yaşta evlendirilme, gelenek, din, yoksulluk gibi bazı nedenlerden dolayı okula gönderilmeyen kız çocukları her geçen gün toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kurbanı olmaktadır. Kürtajdan kaynaklı iki yıl hapis yatan Senegalli bir kadın eskrim sporunu keşfederek hayata tutunur. Maddi yetersizlikler sebebiyle evi olmayan Latin Amerikalı kadın, kadın dayanışmasıyla birlikte kendi evini inşa eder. Beş savaşçı kadının özgürlük mücadelesini izlerken içiniz umut ve şevkle dolacak.
4) Life Overtakes Me (Hayatın Tutsakları)
Ölüm tehdidi, savaş, şiddet gibi sebeplerle kendi ülkelerinden ayrılıp İsveç’e sığınan mülteci ailelerin çocukları yaşadıkları ağır travma sonucu aylar süren teslimiyet sendromuna yakalanır. Güven ve aidiyet ihtiyaçlarının karşılanmaması, sınır dışı edilme korkusu İsveç’te yaşayan yüzlerce mülteci çocukta koma benzeri sendroma neden olmaktadır. Yaşamdan elini ayağını çeken çocuklar tamamen tepkisiz kalır; yemek yiyemez, tuvalet ihtiyacını karşılayamaz, yürüyemez ve konuşamaz. Çocuklar ancak güven ve umut hissiyatının yeniden filizlenmesiyle iyileşebilir. Üç mülteci çocuğun yaşamından kesitler sunan belgesel ebeveynlerle yapılan çeşitli röportajlardan oluşur. İsveç’te ikamet izni için mahkemeye başvuran mültecilerin başvuruları reddedilmiş, mülteciler çaresizce temyiz kararını beklemek zorunda kalmıştır. Çarpıcı ve düşündürücü bu belgeseli izlerken adil olmayan yaşam şartlarını sorgulayacaksınız.
5) Story Of God With Morgan Freeman ( Morgan Freeman ile İnancın Hikâyesi)
Amerikalı aktör Morgan Freeman dünyanın farklı ülkelerine seyahat ederek din ve inançla ilgili müphem sorulara yanıtlar arar. Üç sezon boyunca yaratılış, ruh, cennet ve cehennem, tanrı gibi muhtelif başlıklar altında farklı dinlerin görüşlerini derinlemesine araştırır, ilahi gücün kanıtlarının peşine düşer. Yaratılıştaki mucizevi gizemin üzerinde duran Freeman tüm semavi dinlere eşit mesafede yaklaşır. Freeman ile birlikte kültürel zenginliklerle kaplı mistik bir yolculuğa çıkmaya hazır olun.
6) I Am A Killer
Katilleri cinayet işlemeye sevk eden psikolojik ve sosyolojik faktörleri araştıran belgeselin birinci sezonu idam makumu suçlularıyla yapılan röportajlardan oluşur. İkinci sezonda ise cinayetlerin altında yatan esas nedenler üzerinde durulur. Belgeseldeki katillerin çoğu geçmişinde istismara, şiddete, tecavüze uğramıştır. Suçlular alkol ve uyuşturucu bağımlısı ebeveynleri tarafından sevgisiz ve ilgisiz bırakılmıştır. Katillerin kendi ağzından anlattığı tüyler ürpertici yaşam öykülerini dinledikçe onlarla zaman zaman empati kurmaya başlayacaksınız. Suç ve suçluya dair bakış açınızın değişeceği bu çarpıcı belgeseli listenize eklemeyi unutmayın.
7) Explained
Her bölümü yaklaşık yirmi dakikadan oluşan Explained farklı konularıyla çok geniş bir içeriğe sahiptir. Küresel su krizi, kripto para, gen düzenleme, astroloji, kodlama, tarikatlar gibi güncel meselelere değinen belgesel iki sezondan oluşur. Kendinize notlar çıkaracağınız, bilgi birikiminizi artıracağınız bu keyifli ve sürükleyici belgeseli mutlaka izlemelisiniz. Ayrıca belgeselin Mind Explained, Coronavirus Explained adlı iki farklı türünü de öneririm.
8) Absurd Planet (Absürt Gezegen)
Olağanüstü hayvanların yaşam şekillerine yer veren belgesele Doğa Ana’nın alaylı sunumu eşlik eder. Bu doğa belgeseli aracılığıyla hayvanların tuhaf ama bir o kadar da gerçek pek çok eğlenceli yönünü keşfedeceksiniz. Keçilerin değişik lehçelerde konuşması, kelebeğin kamplumbağanın gözyaşını içmesi, yılanların uçan türünün olması gibi birbirinden ilginç özellikte canlılarla tanışacak, edindiğiniz garip bilgiler sonucunda çok şaşıracaksınız.
9) 100 Humans
100 gönüllü birey cinsellik, yaş, mutluluk, cinsiyet, acı ve zevk gibi farklı konu başlıkları çerçevesinde sosyal deneyin bir parçası olur. Keyifli bir belgesel olmasının yanı sıra fazlasıyla da bilgilendiricidir. Tam anlamıyla bilimsel yetkinliğe sahip olmasa da deneyler çoğunlukla gerçeğe yakın sonuçlar elde etmektedir. Öğrenirken eğleneceğiniz bu belgesele şans vermenizi öneririm.
10) The Creative Brain (Yaratıcı Beyin)
Incognito kitabının yazarı, nörolog David Eagleman bu belgeselde yaratıcılığın kökenini ayrıntılı bir şekilde araştırır. Eagleman yaratıcılığın insan beynine has bir yeti olduğunu ileri sürer. Eaglaman’a göre farklı şeyler denemek, sınırları aşmak, konfor alanının dışına çıkmak, hata yapmaktan ve başarısız olmaktan korkmamak yaratıcılığın gelişmesini ve ilerlemesini sağlar. Bununla birlikte belgesel beynin yaratıcılığı nasıl biçimlendirdiğine dair birçok zihin açıcı bilimsel bilgi barındırmaktadır.
- Halid Ziya Uşaklıgil’in Ölümünden Önce Yazdığı Son Eseri: İzmir Hikâyeleri - 27 Mart 2021
- Geçmişten Günümüze Çocuk Edebiyatının Gelişim ve Değişim Serüveni - 14 Şubat 2021
- Gerçeğin Dramatizasyonla Yeniden Keşfi: Psikodrama - 28 Haziran 2020
