“Ölümün bitmeyen ufkunda yatarken gene sağ,
Bir avuç toprak olurken gene yüksek, gene dağ…”
Dolmabahçe sarayı her zamankinden daha sessizdi,
En yakın arkadaşlarının gözleri dolu dolu ona bakıyorlardı,
O günün sabahında herkeste bir huzursuzluk vardı,
Etrafı kalabalık değildi,
Ayağa kalkacak diye umutla bakıyorlardı,
Tüm heybetine rağmen, sessizce uyuyordu,
Trablus’ta, Çanakkale’de, Sakarya’da düşmanı titreten o mavi gözler canlansın diye bekliyorlardı,
Kocatepe’deki o meşhur fotoğraf akıllarına geliyordu,
Çocukluk arkadaşı ve yaveri, onun yanından ayrılmayan can yoldaşı Salih Bozok odasına gitmişti,
Eğer Atatürk’ü ölürse, dayanamazdı, o da ardından ebediyete gidecekti,
Onsuz bir dünya yaşanılır değildi,
“Bana ‘ölenle ölünmez’ diyorlar. Ben ölenle ölmüyorum ki… Yaşayamadığım için ölüyorum! Siz, oksijensiz bir dünyada yaşayabilir misiniz? İşte Mustafa Kemal Paşa benim hayatım için bir oksijendi. Bugüne kadar geçen hayatımı nasıl Mustafa Kemal Paşa’ya adamışsam, bundan böyle geçecek hayatımı da Mustafa Kemal Paşa’nın buyruğunda geçirmeliyim.” diyecekti,
19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıktığında bir milletin yazgısı değişecekti,
Selanikli küçük Mustafa,
Zübeyde Hanım’ın Sarı Paşası vatanı uğruna gerektiğinde canını vermek için yola çıkmıştı,
O günden bugüne yeni bir ulus doğacaktı…
Atatürk komadaydı…
Bilinmeze doğru bekleyiş sürüyordu,
Saat 09.00 olduğunda göğsü hızla inip çıkmaya başladı,
Dünyadaki son beş dakikasına gözleri kapalı giriyordu,
Dışarıda bütün bir ulus, endişe içinde radyo başında bekliyordu,
Savarona, son bir saygı duruşu için Dolmabahçe önüne demirlemişti.
Savarona’yı Türkiye Büyük Millet Meclisi Atatürk’e hediye etmek için almıştı,
Ertuğrul Yatı ile bir kaza atlatılmış, daha büyük bir yat alınması kararı alınmıştı,
Savarona hazır olduğunda Atatürk hazır değildi,
“Bir çocuk oyuncağını bekler gibi bu yatı beklemiştim. Mezarım mı olacak bu tekne benim?” demişti.
İçerisinde sadece elli beş gün kalabilmiş, hastalığı şiddetlendiği için tekrardan Dolmabahçe’ye taşınmıştı,
Herkes dehşet içindeydi.
Kılıç Ali;
“Hayatına kastedilmemesi için icabında canımızı fedaya azmetmiş olduğumuz büyük Atatürk gözümüzün önünde güpegündüz fani hayata veda edip gidiyor, herkes ellerini kavuşturmuş, büyük bir acz içinde tazimkârane bir vaziyet almış duruyor ve kimsenin elinden bir şey yapmak gelmiyordu. Aman yarabbi… Adeta dehşet içindeydik.” diyecekti.
Saatler ilerliyor, hiçbir şey iyiye işaret etmiyordu,
Bir ara Hasan Rıza dayanamayarak, Kılıç Ali’ye büyük bir teessür içinde;
“Kılıç bak, koca bir tarih göçüyor” diyecekti.
Mustafa Kemal Atatürk,
57 yıllık yaşamına;
11 Savaş,
24 Madalya,
7 Nişan,
13 Yazılmış Kitap,
1 Ülke,
Ve Milyonlarca özgür insan sığdırdı…
Dünyaya ise, barışçıl bir ülke bırakarak,
“Yurtta Barış, Dünyada Barış” ilkesini kazandırdı.
10 Kasım… Saat tam 9’u 5 geçiyordu.
Hasan Rıza Soyak:
“Birdenbire gök mavisi gözleri açıldı ve sert bir hareketle başını sağa çevirdi. Ben de artık hıçkırıklarımı zapt edemedim. Diz çöktüm, sağ elini ellerimin içine aldım. Öptüm ve yüzüme sürdüm.” diyecekti.
Türkiye Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’ümüz ebediyete intikal etmişti,
Koşuşturmacalar ve hıçkırıklar,
Gözyaşları birbirine karışmış, herkes ne yapacağını şaşırmıştı,
Olduğu yerde kalakalanlar,
Yere düşenler…
Kolay değildi, hiçbir zaman hazmedilmedi,
Onunla birlikte bir ömür geçiren arkadaşları, onsuzluğun ne demek olduğunu bilmiyorlardı…
Muhafız Komutanı İsmail Hakkı Tekçe, Atatürk’ün elini öptü ve yorganın altına koydu. Prof. Dr. Mim Kemal Öke Atatürk’ün açık gözlerini kapattı. Dr. Kâmil Berk de “G.M.K.” (Gazi Mustafa Kemal) markalı beyaz bir mendille çenesini bağladı.
Evet, 10 Kasım günü Saat 9’u 5 geçe, Atatürk vefat etmişti.
Radyolar, Atatürk’ün ölümünü duyurduğunda,
Tüm ülkede hayat durmuştu,
Kendilerini yollara bırakanlar,
Ağlayanlar,
Feryat edenler,
İnanmayanlar…
Hüzün çökmüştü ülkeye,
Kolay değildi,
Atatürk artık bu dünyaya veda etmiş,
Halkı öksüz kalmıştı.
Can yoldaşı, yaveri Salih Bozok odasına gidecek,
Bir mektup kaleme alacaktı,
Daha sonrasında Dolmabahçe’de bir silah sesi duyulacaktı,
Onsuz yaşamayı bilmediğini söyleyecek,
Atatürk’üne kavuşmak için kurşunu kalbine sıkacaktı,
Ölmeyecekti,
Hesapları tutmayacak ve hastaneye kaldırılıp tedavi olacaktı,
Bu bağlılık başka bir bağlılıktı,
Mustafa Kemal ile yaşayanlar onunla olmayı biliyorlardı ama,
Onsuz bir yaşam tarzına hazır değillerdi,
Ne en yakını hazırdı, ne silah arkadaşları,
Ne Çankaya, ne Dolmabahçe,
Ne Sakarya, ne Kocatepe,
Ne Çanakkale, ne Trablusgarp,
Ne Ankara, ne İzmir, ne İstanbul, ne Eskişehir…
Dünya dahi hazır değildi.
En yakınında bulunmuş olan Falih Rıfkı Atay 11 Kasım’da,
“En mesut Türkler, Atatürk yaşarken ölmüş olanlardır. Ömrümüzün ve Türk tarihinin en acı yasını tutmak talihsizliği bize düştü.” diyecek ve acının yüreklere kor alev gibi düşmüş halini tasvir edecekti.
Bu büyük adamın ölümüne dünya ağlayacak,
Saygı yarışına girişecekti,
Savaş esnasında dahi düşmana düşmanlık etmeyen Atatürk,
İzmir işgalden kurtulduğunda önüne serilen Yunan bayrağını yerden kaldırtacak,
Başkalarının yaptığı hatayı yapmayacak ve zamanı geldiğinde Dünyaya Barış temsilcisi olarak Nobel’e aday gösterilecekti,
Dönemin Yunanistan Başbakanı Eleftherios Kyriakou Venizelos onu Barış Elçisi olarak Nobel adayı olarak önerecekti,
Dünyanın saygı duyduğu Başkumandan satırları 10. Yıl Marşında hak ettiği için ona ithaf olunmuştu.
16 Kasım günü, hazırlanan program dahilinde Atatürk’ün aziz naaşı ziyarete açıldı,
Büyük topluluklar ziyaret etti,
Herkesin gözyaşı durmadan akıyor, dünya ağlıyordu,
Radyolar kesintisiz yayın yapıyor,
Sabah ve akşam olmak üzere gazeteler basılıyordu,
Halk her gün daha fazla kalabalıklaşıyor ve ziyaretin sonu gelmiyordu,
Son bir kez olsun ona yürekleri ile dokunmak istiyorlardı,
Söylediği gibi “Naçiz vücudu elbet toprak olacaktı” lakin,
“Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar” kalacaktı,
Gençlere güveniyordu, gençlik onun yolundan vazgeçmeyecek,
Geliştirerek ona olan borçlarını ödeyecekti,
Atatürk’ün hatırası önünde dinmeyen gözyaşları 17 Kasım günü de devam edecekti,
Sabah erkenden tüm şehir yollara akın etmiş,
Yüzlerinde asil bir ıstırabın gölgesi vardı,
19 Kasım günü hazırlanan protokol ile naaş Ankara’ya defnedilecekti,
Gerçekleşmesi kolay olmayacak,
Akın akın gelen insanlar Atatürk’ünü kolay kolay İstanbul’dan uğurlamayacaktı.
Behçet Kemal Çağlar o günü şöyle anlatacaktı;
“Yolun kenarındaki setler insanlarla dolu. Hıçkırıktan arabanın ve ayakların sesleri duyulmaz oldu.
Bütün millet ağlıyor sözü ilk defa benzetme olmaktan çıkmış,
Bütün yollar adeta bedenden bir dağ, baştan bir nehir.
Fındıklı’dan ayrıldık. Kenarlarda sıralanmış mektepler, sokaklar dolmuş,
halk cadde kenarındaki ev ve dükkânları hınca hınç doldurmuş, kalabalık,
ağaç üstlerine ve minare şerefelerine tırmanmış kimseler dövüne dövüne,
hıçkıra hıçkıra ağlıyorlar.”
Kortej, Tophane ve Fındıklı arasından geçerken
feryat ve çığlık seslerinin çok artmasından dolayı kortejin güvenliğinden sorumlu Fahrettin
Altay, tabutu taşıyan top arabasını geçici süre durdurma gereğini hissedecekti,
Atatürk’ün naaşı Sarayburnu’ndan, Zafer Torpidosu’na,
oradan da naaşı İzmit’e götürecek olan Yavuz zırhlısına konuldu.
Atatürk’ün naaşının Yavuz’a konulması sırasında ona yabancı devletlere ait savaş gemileri ve
töreni denizden takip etmek isteyenler için belirlenmiş vapurlar da eşlik etmiştir.
Yavuz zırhlısı, Atatürk’ün cenazesini aldıktan sonra, arkasında Hamidiye, Zafer,
Tınaztepe ve iki denizaltı gemisi ile Savarona,
Sancağında İngiliz dretnotu, bunu takiben Sovyet, Alman, Fransız, Yunan, Romen savaş
gemileri, üstünde uçak filoları ile Marmara açıklarına doğru ilerlemeye başladı.
Atatürk’ün cenaze töreni için yabancı savaş gemileri de gelmişti.
İngiltere’den Malaya, Sovyetler Birliği’nden Moskova,
Romanya’dan Regina Marina, Fransa’dan Emile Bertin,
Almanya’dan Emden, Yunanistan’dan Hydra gemileri vardı.
Naaşın taşınması ve Ankara’ya götürülmesi ile ilgili çok detaylı bir program hazırlanmış,
Harfiyen uygulanmıştır,
Planlanmayan ve örgütlenmeyen tek program HALKTIR,
Halk ona olan saygısını derinden ve tüm gerçekliğiyle sunuyordu,
Ankara Büyükelçisi Sir Percy Loraine İngiltere’ye gönderdiği raporda;
“Onun için gerçekten yas tutuluyor. Cenaze törenleri sırasında sıradan insanların (halkın) samimi üzüntüsü kolayca anlaşılıyordu” diyecekti,
Atatürk’ün cenaze töreni, farklı kamplarda yer alan ülkeleri bir araya getiren bir zemin oldu.
Neue ZürcherZeitung adlı İsviçre gazetesi, cenaze töreninde ortaya çıkan tabloyu şu şekilde tasvir edecekti;
“Atatürk’ün cenaze töreni, onun son zaferi oldu. Tabutunun önünde karşıtlarının hepsi sessiz kaldı.
Türk ve Alman askerleri, tabutunun arkasında bir sırada yürüdüler; bir diğer sırada Stalin ve Hitler’in
temsilcileri yan yanaydılar; hem Valencia hem de General Franco çiçek yollamışlardı. Tabutun
önünde Faşistler, Demokratlar ve Komünistler eğildiler.”
Bunların hiçbiri zorla yapılmıyordu,
Bu saygı kazanılmıştı ve sadece gösterilmesi gerekiyordu,
Hak ettiği saygıya ebediyete intikal ettiğinde de ulaşacaktı,
Matem havası ülkeyi ve dünyayı sarmıştı,
Yerli ve yabancı basın tüm olanakları ile yayın yapmaya ve duyurmaya çalışıyordu…
Yavuz zırhlısı, saat 19.30’da İzmit Mayın İskelesi’ne yaklaştı.
Cenaze, burada binlerce İzmitli tarafından karşılandı.
İzmit’te de tören düzeni ve güvenlik önlemleri önceden alınmıştı.
Yavuz zırhlısından alınan Atatürk’ün naaşı, tren istasyonuna götürüldü.
Atatürk’ün tabutu, sağlığında yurt gezilerinde kullandığı beyaz renkli vagona konuldu.
Atatürk’ün tabutunun konulduğu tren, saat 20.30’da İzmit’ten ayrıldı.
Tren, İzmit’ten sonra geçtiği bütün istasyonlarda yavaşlayarak;
Bilecik, Eskişehir, Polatlı ve Etimesgut’tan sonra Ankara’ya ulaştı.
Hat boyunca, trenin geçtiği yerlerde, halk, geç saate aldırmaksızın, kimi zaman ellerinde meşalelerle, treninin geçişini izlediler.
Atatürk’ün naaşını taşıyan tren, 20 Kasım 1938 günü saat 10.03’te Ankara garına ulaştı.
…
Onu anlamak için okuyun,
Araştırın,
Öğrendiklerinizi tartışın, yeni fikirler edinin,
En sevdiği şey, fikirler üzerinden tartışmaktır.
Onun sohbetlerinde ona yalakalık edene değil, ona fikir beyan edene saygı gösterirdi,
Cephede kitap okurdu, bu imkanlar dahilinde sen de onu oku ve öğren,
Yaşadığın Cumhuriyeti ve Kurucusunu tanımanın tek yolu araştırmaktır,
Vazgeçme, yılma, yorulma, bıkma, pes etme,
Sayfalarca oku,
Saatlerce dinle,
İlk önce onu ve ne yapmak istediğini anla,
Sonra farklı bir gözle bak,
İşte o zaman memleketin her bir toprağı gözüne başka gelecektir,
Yürüdüğün yol; asfaltın ötesine geçecek,
Dokunduğun ağaç anlam kazanacaktır,
Cumhuriyet döneminde yoklukla yapılan her yapı gözünde büyüyecek,
“AZ ZAMANDA” yapılan “ÇOK ve BÜYÜK” işlerin neler olduğunu anlayacaksın,
Fikri HÜR, Vicdanı HÜR yetişeceksin, bu senin ödevindir; geliştireceksin,
Falih Rıfkı Atay’ın dediği gibi,
“Çünkü o sensin artık. O sende sağdır!”
Atatürk’ün izinden değil, yolundan gidin…
Neyi nasıl yaptığını, neler yapmak istediğini anlayın,
Onun izi 10 Kasım 1938 günü Saat 09:05’te ebediyete intikal etti,
Onun yolu 10 Kasım 1938 günü saat 09:06’da bize armağan oldu.
Yolun, yolumuzdur,
Açtığın Yolda, Gösterdiğin Hedefe!
Fikirler ÖLMEZ; Fikirlere Bağlılık Gerekir…
“Atatürk olmak mümkün değil ama Atatürk gibi düşünmek mümkündür.”
Sevgi, Saygı ve Özlemle Anıyorum.
Ruhun Şad olsun;
Başkomutanım, Mareşalim, Gazim, Paşam, Mustafam, Kemalim, ATATÜRKÜM!
- GESTAPO: Geheime Staatspolizei (Gizli Devlet Polisi) - 3 Ekim 2021
- Dikkat, Faşizm Yükseliyor! - 23 Eylül 2021
- Sakarya Meydan Muharebesinin 100. Yılı - 28 Ağustos 2021