Yazar: Burak Soyer• 26 Ağustos 2025• 10:38• Kitap İncelemesi

“Büyük İnsanlık İdeali” Karşısında İnsan Ne Yapar?

Selami Mete Akbaba’nın kaleme aldığı Büyük İnsanlık İdeali, distopik bir atmosferde, insanlıkla otorite arasındaki çelişkilerle dolu ilişki üzerine inşa edilen, darbe söylentisinin yayıldığı bir ortamda ülkenin en tanınan yazarını, yönetmenini, şairini ve müzisyeninin, inziva altında, tıkanmış üretim süreçlerinde, kendilerini, sanatlarını ve otoriteyi sorgulamaya başlamasını anlatan bir roman.

Selami Mete Akbaba, 1991 yılında Erzurum’da doğmuş. Lisan eğitimini ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde, yüksek lisansını Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde tamamlamış. Hacettepe Üniversitesi’nde de Siyaset Bilimi üzerine doktora yapmış. 2014 ile 2016 yılları arasında Mağaradakiler dergisini çıkarmış. Yazıları Ağır Aksak, Arka Kapak, Ayarsız, Birikim, Hece, Kafka Okur, Korkma, Natama, Saydek, Söğüt gibi mecralarda yayımlanan Selami Mete Akbaba, Yedinci Kat Yayınları etiketiyle okuyucuyla buluşan ilk romanı Büyük İnsanlık İdeali ile karşımızda. Distopik bir atmosferde, insanlıkla otorite arasındaki çelişkilerle dolu ilişki üzerine inşa edilen roman, darbe söylentisinin yayıldığı bir ortamda ülkenin en tanınan yazarını, yönetmenini, şairini ve müzisyeninin, inziva altında, tıkanmış üretim süreçlerinde, kendilerini, sanatlarını ve otoriteyi sorgulamaya başlamasını anlatan Büyük İnsanlık İdeali, insanlığın “ideal” kavramıyla kendisine verilenler karşısında nasıl bir pozisyonda kaldığını ve bu pozisyonla baştan aşağı hesaplaşmasını konu edinen bir roman.

Büyük İnsanlık İdeali, dış dünya fısıltı gazetesinin yaydığı bir darbe söylentisinin ardından bir şair, yazar, yönetmen ve müzisyen dağ başında bir yerde mahsur kalır. Dış dünyayla bağları hepten kopan ülkenin bu önde gelen sanatçıları hem kendi sanatsal benliklerini hem de insanlıkları üzerinde kafa patlatmaya başlar. Ortada bir otorite vardır artık fakat bu yönetim biçiminin sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiği, neye, kime hükmettiği, hükmettiklerini de kendi ideal toplum tasavvuru altında nerede konumlandırmasından kimse emin değildir. Bu uğurda sanatçıların toplumsal meseleler karşısındaki tavrı ve sanatın böylesi anlık “akut” durumlarında büründüğü kisvenin otoritenin nihai idealiyle nasıl kafa kafaya gelişini işleyen Büyük İnsan İdeali, böylesine bir yapının bireysel özgürlükleri “minare-kılıf” “organizasyonuyla” adım adım kişilerin ellerinden alışını gösteriyor.

İdeal ve insanın arasındaki çelişkiye de odaklanan kitap, büyük bir idealin peşinden koşmanın, insanlığın kendisiyle içine düştüğü çelişkileri bir bir ortaya dökerek, “Büyük bir ideale inanabiliriz, peki insanlık bu idealin neresinde duruyor?” sorusunun üzerinden insanı bir kapana sıkıştırıyor.

Metaforik ve felsefi bir dille karakterleri analiz edip kurguyu da böyle bir biçim içerisinde kaleme alan Selami Mete Akbaba, Büyük İnsanlık İdeali‘nde bir romanın ötesine geçerek politik ve felsefi bir alanı yaratıyor. Okuru, bugünün dünyasının çetrefilli sorunlarıyla baş başa bırakan kitap, pek çok alt metni de beraberinde getirerek içinde bulunduğumuz kaotik durumun absürtlüğünü Selami Mete Akbaba’nın gerçekçi diliyle vücuda getiren bir roman olarak pek çok soruyu akabinde sürükleyip önümüze koyuyor.