Yazar: Burak Soyer• 1 Ağustos 2024• 17:49• İnceleme, Kitap İncelemesi

27 Mayıs’a “4” Kala, Aşk, Şehvet vs…

Ayşe Kulin, 4 Gün 3 Gece’de alışılageldik “darbe edebiyatı”na farklı bir yerden bakıyor. 159 sayfalık bu sade roman, darbeyi öne çıkarıp onun arkasına saklanan bir hikâyeden ziyade, biri ilk defa, diğeri ise yıllar sonra yeniden kendilerini keşfeden birbirinden farklı iki insanın tek mekândaki dört gün, üç gecesine kocaman bir hayat sığdırıyor. Ayşe Kulin’in incelikle işlediği 4 Gün 3 Gece, tanklara, tüfeklere, mermilere, aşkın, sevginin, dostluğun gücüyle siper oluyor.

“Kısacası, 1960 yılının 27 Mayıs’ında, sabahın beşinde Harbiye’deki Radyo Evi’ne giden tankların sesiyle başlayan gün, Sevda’nın evinde çok uzun sürüyor, bir başka sarsıcı ihtilal de hayatını hep düzgün kurallar içinde yaşamış, ömrünü ortalamış sıradan bir kadının ruhunda ve bedeninde gerçekleşiyordu.” Böyle bir atmosferin içinde geçiyor edebiyatımızın ehil kalemlerinden Ayşe Kulin’in Everest Yayınları’ndan çıkan son romanı 4 Gün 3 Gece. Kulin’in, bir ülkenin yaşadığı karmakarışık, belirsiz, tedirgin, hevesli, heyecanlı duyguları, bir apartman dairesinden, ülkeyle aynı haleti ruhiye içindeki birbirinden farklı iki insanın umarsız aşkıyla anlattığı 4 Gün 3 Gece, Cumhuriyet tarihimizin ilk “resmi” darbesine, aşk üzerinden bir bakış atıyor.

“Çanlar Kimin için Çalıyor?”

Ellili yaşlarının başındaki Sevda, her zamanki gibi Balık Pazarı’ndaki alışverişini bitirdikten sonra Taksim üzerinden Harbiye’deki evine doğru yürürken, meydana yaklaştığında büyük bir kalabalığın sözleri değiştirilmiş Plevne Marşı’nı büyük bir coşkuyla okuduklarını görür. Olan bitene bir anlam veremeyen Sevda, polis tarafından coplanan, tekme tokat yerlerde sürünen kalabalığın arasından sıyrılarak kendini güç bela evine zor atar. Apartmana girip asansöre binecekken ayağı yerdeki torbaya takılır. Torba hareket edince ufak çaplı bir şok yaşar. İlk başta o “şey”in bir kedi veya köpek olduğunu düşünür ancak dikkatli baktığında onun bir insan olduğunu anlar. Genç bir erkek, cenin pozisyonunda büzülmüş vaziyette yerde yatmaktadır. Telaşa kapılan Sevda, acı çeken genci zar zor yerinden kaldırıp asansöre bindirerek evine getirir. Polisin sopasından nasibini fazlasıyla almış Yusuf adlı gencin midesi bulanmakta, başı dönmektedir. Beyin kanamasından şüphelenen Sevda hemen doktor kuzeni Selçuk’a telefon açıp durumu anlatır. Selçuk hemen Sevda’nın evine gelerek Yusuf’u muayene eder, patlamış kaşına, kırılmış olması kuvvetle muhtemel kaburga kemiklerine ve koluna bir tedavi uygular. İlaç verir. Yusuf’u evin kullanılmayan odasına yatırırlar. İkisinin de düşüncesi ertesi sabah Yusuf uyanınca onu evden yollamaktır. Fakat Yusuf’un hareket etmeye mecali yoktur. Sevda’nın milletvekili eşi Sedat, yurtdışında olduğu için şanslıdır ama başına bela almamak, bu işin uzamasını istememektedir. Selçuk, sürekli Sevda’nın evine gelip Yusuf’un durumunu kontrol eder. Ateşi hâlâ yüksek olan Yusuf, mecburen bir gece daha Sevda’da kalır. Sedat’ın da işi uzadığı için döneceği tarih kesin olarak netleşmemiştir.

“İki Şafak Arasında”

Selçuk’un olmadığı zamanlarda Yusuf’un pansumanını Sevda yapar. Ona yemek hazırlar, yaralarının iyileşmesi ve bir an önce evinden ayrılması için dua eder. Bu arada ikisi arasında inceden de bir muhabbet başlamıştır. Sevda, “buralardan” olmadığı her halinden kendini belli eden Yusuf’u, o banyodayken görür ve midesindeki birkaç kelebek harekete geçer. Yattığı odaya sinen kokuyu, her ne kadar berbat olsa da içine çeker. Daha önce hiç koklamadığı o koku ne olduysa Sevda’nın burnundan girer, kafayı es geçip kalbine konar. İnceden bir hareketlenme başlamıştır Sevda’da. Artık Yusuf’a farklı bir gözle bakmaya başlar. 50’sinden sonra doğan bu hislerle kendine de farklı bir şekilde bakmaya başlayan Sevda, Yusuf’la birlikte geçirdiği üçüncü günde ani bir efkâr tutulması yaşar ve evde ne kadar içki varsa çıkarıp arka arkaya yuvarlamaya başlar. Mutfakta tek başına dertlenirken Yusuf mutfağa gelir ve Sevda onu da masaya davet eder. Yusuf’un içkiyle arası yoktur ancak Sevda’nın çakır keyifliği, onun da sofraya eşlik etmesini sağlar ve ikili derin bir muhabbete girerler. Dumanlı kafayla geceyi devirirken ikisi de odalarında sızıp kalırlar. Sonraki gün Yusuf, memleketine geri dönecektir. Sevda ona yolluk hazırlar, cebine üç beş kuruş para koyar. Her şey olup bitmiştir ancak yeni bir sorun peyda olur: Yusuf’un binmeyi planladığı otobüs çoktan yola çıkmıştır. Mecburen bir gece daha Sevda’nın evinde kalacaktır. Bu arada Sevda’nın aklının bir tarafı da, Sedat’ın yurtdışı gezisinden neden hâlâ dönmediğindedir. Sevda’yla Yusuf bir şeyler atıştırıp az buçuk sohbet ettikten sonra birbirine karşı ket vuramayan her iki ateşli gönül gibi onların gönülleri de harlanır. Artık ikisi arasındaki o görünmez hudut ortadan kalkmış, yerini aşk ve şehvetin ateşi almıştır.

“’Darbe’ gelmiş neyime”

Ertesi gün Sevda kapı zilinin ısrarlı çalışını duyup beton gibi bir halde kapıya koşar. Kapıyı açtığında Mehmet Efendi, telaşlı bir halde haberi verir: Ordu, memleketteki kardeş kavgasına son vermek, halkı huzur ve refaha kavuşturmak için yönetime el koymuştur. Sevda hemen pencereye koşar ve gördükleri karşısında buz gibi donar kalır. Radyo Evi’nden kendi evine kadar yer gök asker ve tanklarla doludur. Radyoyu açar. Darbe bildirisini dinler. Bu sırada beline aniden sarılan Yusuf’un tenini, uzvunu ve nefesini iliklerine kadar hisseder. Yusuf, Sevda’ya sevdalanmıştır. Sevda’ysa, bu zamana kadar yaşadığı zorluklar yüzünden mezara gömdüğü kadınlığını yeniden diriltir. Bir ülkenin kaderi baştan yazılırken, iki insanın kaderi daha mürekkep tutmaya bile başlamamıştır…

Editör: Melike Kara